Ovaj praznik u narodu se najčešće naziva Nikoljdan. Posvećen je obeležavanju uspomene na dan smrti Čudotvorca koji je umro 19. decembra 343.
Bio je arhiepiskop mirlikijski. Smatra se zaštitnikom putnika i pomoraca. Njegove mošti nalaze se u italijanskom gradu Bari i srpski kralj Milutin je crkvu u kojoj se one nalaze bogato darivao.
Kod pravoslavnih Srba Sveti Nikola je najčešća krsna slava.
Sveti Nikola je hramovna i manastirska slava Srpske pravoslavne crkve i posvećeno mu je više od 600 crkava.
Obeležava se na dan kada je 343. godine ovaj svetitelj preminuo – 6. decembra po starom, odnosno 19. decembra po novom kalendaru, a slavi se i 22. maja, kao sećanje na dan kada su njegove mošti 1096. godine prenete iz Mira u Likiji u italijanski Bari i položene u crkvu svetog Jovana Preteče.
Sveti Nikola, arhiepiskop mirlikijski, slavi se i u celom hrišćanskom svetu. Zaštitnik je grada Amsterdama i u zemljama zapadne Evrope praznuje se kao dečji praznik na koji deca dobijaju poklone ako su bila poslušna.
Rođen je u gradu Patara u oblasti Likija u Maloj Aziji, od roditelja Teofana i None, u vreme rimskog cara Valerijana. Još kao dete je pokazivao neobične duševne darove. Kada je odrastao i izučio škole, želeo je da stupi u sveštenički čin, pa ga je njegov stric, arhiepiskop, “proizveo” za sveštenika grada Mira.
Svoj duhovni život počeo je u manastiru Novi Sion, gde se zamonašio. Posle smrti roditelja, razdelio je siromašnima svu nasleđenu imovinu. Predanje govori da je, vođen čudesnim glasom, krenuo da širi veru, pravdu i milosrđe u narod, te da jeveć svojom pojavom donosio utehu, mir i dobru volju. Smatra se zaštitnikom putnika i pomoraca, ali i srpskih kraljeva koji su mu posvetili brojne crkve i hramove.
Sveti Nikola je najčešća krsna slava kod pravoslavnih Srba i pada u vreme velikog božićnog posta. Na današnji dan bi trebalo posaditi pšenicu, kako bi izrasla do Božića.
